Ekolojik bozulma, hava, su ve toprak kirliliği, ormanların yok edilmesi, tarım alanlarının amaç dışı kullanımı, her türlü arazi bozulumu, çölleşme iklim değişikliği ile mücadelenin ve çözümün tartışıldığı önemli konular ve bunlara sebep olan sera gazı salınımlarının azaltılması, küresel anlamda mücadele edilmesi uzun zamandır ülkelerin gündeminde. Korona virüs pandemi olarak ilan edildikten sonra, eş zamanlı olarak bir virüsün tüm dünyayı
evde kalmaya mecbur ettiği salgına, belki de bir tarihe tanıklık ediyoruz. Bir anda alışkanlıklarımızın, tüketimlerimizin değiştiği,yavaşlayan bir hayatın içerisine girdik. Pencerelerimizden dışarıya bakarken bahçeli bir ev özlemi duyduk.Topraktan kopmamanın önemini anladık.‘İnsansız’ kalan hayatların ardından, dengelenen de bir iklimin olabileceğini gördük. Dünyada binlerce uçak uçmuyor, şehirlerarası ulaşım durdu, kentlerde araç trafiği azaldı. Turistik Venedik’in kanallarındaki su adeta temizlenirken, Çin ve İtalya’da hava kalitesi arttı. İstanbul’da da hava kirliliğinin yüzde 30 azaldığı belirtildi.Başta Çin ve İtalya olmak üzere korona virüsünün yoğun olduğu bölgelerde endüstri durma noktasına geldi. Bu duruma otomobil trafiğinin de azalması eklenince insanlığın, Dünya üzerindeki yıkıcı etkisi gözler önüne serildi.Ülkemize baktığınızda da benzer olayları gördük.Koronayla beraber doğanın kendini yenilediği gerçeğinin en güzel ispatı,İstanbul’da Uludağ manzarası. İşte tam da bu noktada; sera gazı salımlarının azaltılması ve iklim değişikliğinin bu pandemik olayın alansal yayılış ve şiddeti arasındaki rolü arasındaki bağlantılar hem sosyoekonomi hem de doğa bilimleri bağlamında tartışılmaya başlandı. Korona virüs bu anlamda doğru değerlendirilirse bir fırsat olabilir. COVID-19 salgınının başlaması ve yayılmasında, insanın doğaya müdahalesinin, örneğin, küresel, bölgesel ve ülkesel ölçeklerde, hava, su ve toprağın kirlenmesi, ormanların ve diğer ekosistemlerin azalması ve yok edilmesi, yaşam ortamlarının ve yaşam birliklerinin azalması ve yok edilmesi, biyoçeşitliliğin azalması ve çok sayıda türün yok olması, sınırlarötesi hava kirliliği ve iklim değişikliğinin önemli bir etkisi olduğu tartışılıyor. Türlerin biyocoğrafi dağılışı, habitat dönüşümü ve parçalanması ya da iklim değişikliği nedeniyle daralır ya da genişler ve türler başka alanlara göç etmek zorunda kalırsa, alışık olmadıkları çevre koşulları ve iklim koşullarıyla karşı karşıya kalırlar.Hayvandan hayvana geçen virüsler mutasyona uğrayıp insana bulaşabilir ya da tersi olabilir. Aynı zamanda Türlerin iklim değilikliğine bağlı yer değiştirmesi sera gazı salımlarının (karbondioksit, metan ve diazotmonoksit) ve orman ve tarımsal ekosistemlerdeki bozulma ve yok oluşun kısa sürede çok ciddi bir biçimde artması anlamına gelebilecektir. Bu nedenle, COVID-19 süreci ve sonrası, iklim değişikliği, çölleşme ve yoksulluğun durdurulması ve azaltılması ile ekosistem ve biyoçeşitiliğin korunması çalışmalarına acil önlemler devreye girmeli, özellikle sera gazı salınımını arttıran başta kömüre dayalı enerji santrallerinden vazgeçilmeli. Acil ve sıkı önlemlerle iklim değişikliğini durdurabiliriz.
Dünya SOS veriyor…Korona virüs sonrası hiç bir şey eskisi gibi olmayacak. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) iklim değişikliğine bağlı olarak yaşanabilecek su ve gıda kriziyle bağlantılı olarak 2030-2050 yılları arasında yetersiz beslenme, sıtma, ishal ve sıcaklık stresi nedeniyle her yıl 250 bin erken ölüm beklendiğini açıkladı. Biz sanki şu an bunun ön provasını yaşıyoruz. Yine kuraklık ve su kıtlığı ya da sel ve taşkınlarla birlikte kirli sularla bulaşan kolera, dermatit, konjonktivit, salmonella gibi hastalıkların da artacağı öngörülüyor. Korona virüsünde tarımın yeni bir güç dengesi olacağını gördük. Kendi gıdasını üretemeyen ülkeler bu süreçte güçsüzleşecek çünkü dünyayı açlık bekliyor. Hadi hep birlikte elimizi taşın altına koyalım ve Korona virüsü fırsata çevirelim…
25 Nisan, 2024
SON DAKİKA
