Son yıllarda sıkça yaşadığımız toz taşınımı hayatımızı olumsuz etkiledi. Peki nerden çıktı bu toz, neden her sene görmeye başladık, insan, hayvan ve bitkileri nasıl etkiliyor? Bu soruların cevaplarını dilim döndüğünce bugünün köşesinde konuşalım.
Atmosferdeki hareketliliğe bağlı olarak yaşanan toz taşınımı beraberinde aerosollarıda getiriyor.Atmosferde asılı duran küçük katı ve sıvı parçacıklara aerosol denir. Rüzgârda savrulan toz, deniz tozları, volkanik kül, orman yangınlarından Kaynaklanan kül ve fabrika yangınlarından çıkan dumanların tümü birer aerosol örnekleridir. Solunması halinde bazı aerosollar insan sağlığına zararlıdır.
Toz fırtınalarının bir nedenide kurak ve yarı kurak alanlarda bitki örtüsünün tahrip olmasıdır. Bitki örtüsü, kökleriyle toprağı tutarak ve ayrıca bitki artıklarından oluşan humus ile tozları birbirine yapıştırarak toprağın ve tozun havalanmasını engellemektedir.
Bilim insanlarının yaptığı çalışmalar ülkemize yakın çevresinde bulunan başta Sahra olmak üzere İran, Suriye ve Arabistan çöllerinden rüzgârlar vasıtasıyla her yıl 20 milyon ton toz taşınımının gerçekleştiğini ortaya çıkarmıştır. kilometrece yükseğe taşınan toz Avrupaya kadar ulaşabilmekte. Hatta Güney Amerika da bile toz taşınımı görülebilmektedir.
Bulunduğu yerden bu kadar uzaklara taşınan toz bizi nasıl etkiliyor? Çöl tozları, şehirlerde hava kirliliği artmasına sebep olabiliyor. İnsanların migren, astım gibi bazı rahatsızlıklarını tetiklerken solunum yolu hastalıkları başta olmak üzere birçok sağlık probleminin ortaya çıkmazsına sebep olabilmektedir.Aynı zamanda içerisinde bir virüs taşıdığını varsayarsak ; geldiği yerde etkili olmayan bu virüs gittiği yerde etkin hale gelebilir. Bitkiler üzerinde olumlu ve olumsuz etkileri var. Kuru veya yağışlarla yaş olarak çökelen çöl tozları içerisinde barındırdığı demir, alüminyum gibi minerallerle bitkilerin gelişimini hızlandırdığı, bazı bitkilerinin verimini artırdığı gibi bitkilerin yaprak yüzeylerini kaplayarak fotosentez ve solunum yapmalarını da engelleyebilmektedir. Bu yönüyle çöl tozları bitkiler üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkiler bırakabilmektedir. Çöl tozları görüşü azalttığından hava, deniz, kara ulaşımının aksamasına neden olur.
Kendimizi korumamız lazım. Mümkün olduğu kadar bu tozlu havayı solumamalı. Pandemiyle hayatımıza giren maskeyi bu tozlu havada kullanalım. Doğa olaylarını asgariye indirmek için doğayla uyumlu, barışık yaşamak zorundayız.
Sözün sonu ne diyim ; bizi ancak güzel bir yağmur paklar.
