Şizofreni, düşünce, duygu ve davranıştaki bozulmalar, fikirlerin mantıklı bir şekilde ilgili olmadığı bozuk düşünce, hatalı algılama, duyguları ifade etmekte eksiklik ve uygunsuz davranışları dışa vurma, dağınık bir zihin ile tanımlanan davranışta görülen bir bozukluktur.
Genellikle yavaş gelişen ve gelişme döneminde özellikle kişinin davranışlarında bazı değişikliklere yol açan bir hastalık olarak da kabul edilmektedir.
Şizofreni hastası olan kişiler diğer insanlardan ve günlük gerçeklikten uzaklaşarak tuhaf inançlar (sanrılar) ve halisünasyonların (varsanıların) olduğu bir hayatı benimserler. Şizofrenin erken dönem belirtileri kişinin yakın çevresine ‘’bir şeylerin yolunda gitmediği’’ sinyalini verir ancak bunun tam olarak ne olduğunu ilk anda belirlemek çok zordur. Gerçeklerle bağlarını kaybetmiş gibi görünebilir, olmayan sesler duyabilir ve başkalarının onlara zarar vermeye çalıştığını düşünebilirler. Şizofreni, kişiden kişiye ve türden türe farklılık gösterebilir mesela kimi hasta içe kapanırken diğerleri daha sosyal ve hareketli olabilirler. Erken yaşta oluşan şizofreni düşünceleri çoğu kez çevredeki insanları yanıltmaktadır. Örneğin; 5 yaşındaki bir çocuk sürekli canavarları ya da 2 katlı otobüsleri gördüğünü söylemektedir, fakat aileye göre bu tamamen hayal gücünden yanda oyun dönemi ile alakalı olduğunu düşünmektedir. Sürekli bu tür görüntülerden ya da söylentilerden bahseden çocukları ciddiye almak erken müdahale açısından önemlidir tabi sadece çocukları değil yetişkinler için de aynı durum geçerlidir.
En sık görülen erken dönem belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz; sosyal hayattan ve arkadaş çevresinden uzaklaşma, eskisi kadar sevdiği işlerle uğraşmamak, hobilerinden vazgeçmek, sürekli şüpheci şekilde davranmak, duygusal tepkiler verememek, aşırı mutlu ya da aşırı mutsuzluk halleri, depresyon, unutkanlık, eleştiri kabul etmeme, mantıksız konuşmalar, olmayan nesne ve kelimeler üzerinde kendi kendine konuşması, dikkat dağınıklığı gibi.
Şizofreni nedenleri nelerdir?
Tam olarak neyin sebep olduğu bilinmemektedir, ancak araştırmacılar genetik, beyin kimyası ve çevre kombinasyonunun, yüksek doz alkol tüketiminin hastalığın gelişimine katkıda bulunduğunu savunmuşlardır. Ayrıca; doğum öncesi yaşanan yetersiz beslenme, erken doğum veya düşük doğum riski, doğum sırasında oksjensiz kalma, uyuşturucu kullanımı, yas, boşanma, ani bir kayıp, ev veya işini kaybetme, cinsel veya duygusal istismar gibi travmatik olaylarda şizofreniye alt yapı oluşturan etkenlerdir.
Şizofreni tedavisi nasıl yapılır?
Kronik bir hastalıktır ve ilaçların yardımıyla semptomlar büyük ölçüde ortadan kalkmasına rağmen, kişinin yaşamı boyunca bir tedavi gerekmektedir.İlaç tedavisi haricinde psikoterapiler ve diğer psikososyal yaklaşımlarda uygulanmaktadır. Ayrıca; Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri, şizofreni tanısı olan hastaları ve ailelerini bilgilendirdiğini, hastanın tedavilerini takip ettiği, rehabilitasyon, psikoeğitim, iş terapisi, grup veya bireysel terapi gibi yöntemlerle hastaları sosyalleştirmeyi amaçladıklarını belirtmişlerdir.
