Ülkemiz dünyada en etkili deprem kuşaklarından birinin üzerinde bulunuyor. Bu nedenle yıllardır bir çok deprem yaşanmıştır ve maalesef yaşanmaya devam edecektir. Bunun önüne geçilemez ancak ve ancak sağlam yapılar kurarak, insan hayatını koruma altına alabiliriz.
Sanırım en önemli konulardan biri de güvenli konut meselesi ama ben bugün bundan ziyade çok mühim olan deprem çocuklarının psikolojısinden bahsetmek istiyorum.
Maalesef depremlerde bir çok insan vefat etmekte… Ne yazık ki binlerce çocuk evsiz, barksız, anasız, babasız kalmıştır. Bu çocuklar için şimdiye kadar yapılanlar sadece onlara sıcak bir yuva temini olmuştur. Ancak depremin çocukların ruh sağlığı üzerine yaptığı etkiler ne kadar araştırılmıştır?
Deprem, çocukların yaşamlarını nasıl etkilemiştir?
Gelişmiş ülkelerdeki sivil toplum örgütleri dışında devletin aile bakanlıkları bunun için ciddi çalışmalar yapmakta ve gayet başarılı ve olmaktadırlar.
Her çocukta deprem şoku olur mu?
Deprem olayı başından geçen her çocuğun deprem şokunu yaşayacağı düşünülmemelidir. Deprem felâketini çok normal atlatan çocuklar olabileceği gibi, bu felâketten az etkilenen veya çok etkilenen çocuklar da olabilir. Çocuğun etkilenme düzeyi, onun yaşına, gelişimine ve ailesi ile olan ilişkilerine bağlıdır. Deprem şoku ile ilgili sorunları ve çözüm yollarını incelemeden önce bu sorunu sıklıkla yaşayan yaş grubu çocuklarının özelliklerinin bilinmesi yararlı olabilir.
Özellikle okul öncesi yaş grubunun gelişim sürecinde problem yaşadığı bilinmekte.
Peki ne yapılmalı, aileler bu konuda çocuklara nasıl yaklaşmalı biraz bunlardan bahsetmek istedim ki özellikle yakın zamanda ülkemizin yaşadığı deprem felaketinden sonra nacizane uzman bakışından bir kaç fikir verebilirim diye düşündüm.
*Aile için en önemli şey birlikte olmaktır. Çocuğun ailesi ile birlikte olması onun korunma duygusuna yardımcı olur, terk edilme korkuları uzaklaşır. Deprem sonrası aileler çocuğu bırakıp kendileri tehlikeli olabilecek yerlere gitmemelidirler.mesela hasarlı binalara girmemek gibi
*Biliriz kİ gerçekte yetişkinlerde depremden korkarlar ama ebeveynler bu duygularını belli etmemeye çalışırlar. Aksine ailelerde bu korkularını dile getirebilirler ve bu paylaşma çocukların kendilerini daha iyi ifade etmelerine yardımcı olacaktır.
*Çocuklar deprem sonrası yalnız yatmak istemeyebilir. Birkaç gün çocuğun kendi odalarındaki başka bir yatakta yatmasına izin verebiliriz, onunla yatmadan önce konuşabilir. Ancak çocuğun uzun süre ana-babası ile yatması doğru değildir. Birkaç gün sonra çocuğa tatlı bir dille durum anlatılıp bir şekilde odasına gönderilmelidir.
Çocuğun korkmaması için de ışığın açık bırakılması yararlı olabilir.
*Bazen çocukların davranışlarında gerileme olabilir. Mesela yatağını ıslatmak, anneye yapışmak gibi.. Bu davranışlar sadece çocuğun ne kadar endişeli olduğunu gösterir bu yüzden Onu anlayışla karşılamak, davranışlarına tepki göstermemek yararlıdır. Bu davranışların üzerinde durulmazsa, çocuğa gereken ilgi gösterilirse davranışlar kısa sürede ortadan kalkar. Fakat aile tepki gösterirse bu davranışları daha uzun sürer.
Peki uzmana ne zaman başvurulmalı?
Uzun süre çocukta bir iyileşme görülmüyorsa, korkular kaygılar şiddetlenerek devam ediyorsa ve ayrıca gelişiminde gerilemeler görülüyorsa, çocuk doktoru, çocuk psikoloğu, ruh sağlığı uzmanı, çocuk psikiyatrisi veya çocuk gelişimi eğitimi uzmanınca sağlanabilir.
